Özel usulsüzlük cezaları, Vergi Usul Kanunu 4 kitabının 2 bölümünde düzenlenmiştir. Özel usulsüzlük cezaları, vergiye ilişkin bazı görevlerin yerine getirilmemesi ya da eksik bir şekilde yerine getirilmesi halinde mükellefler ve sorumlular hakkında Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen oran ve miktarlar üzerinden gerçekleştirilen cezalardır.
Usulsüzlük cezalarının artış gösterip göstermediği konusu birçok kişi tarafınsan merak edilen konular arasında yer alır. Vergi Usul Kanunu 355 madde özel usulsüzlük cezaları için öngörülen miktarlar hakkında, Vergi Usul Kanunu’nun 414 maddesi ile verilen yetkiye göre Maliye Bakanlığı tarafından yeniden değerleme oranında artırılarak resmi gazetede yayınlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile duyurulur.
Vergi kabahatleri nedeniyle oluşan idari para cezaları; usulsüzlük, özel usulsüzlük ve vergi ziyaı cezalarından oluşur. Vergisi ziyaı doğurmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında dava açmadan önce 2 tür hak vardır. Bu haklar; uzlaşma hakkı ve cezalarda indirim hakkıdır. Bu hakların birinden yararlanan kişi diğerinden yararlanamaz.
Özel usulsüzlük cezaları indirim talebi; vergi cezalarının, ihbarnamenin tebliğ edilmesinden itibaren 30 gün içinde bağlı olunan vergi dairesine başvurularak vadesinde ya da teminat gösterilmesi suretiyle vade bitiminden itibaren 3 ay içinde ödeneceğinin bildirilmesi halinde gerçekleşir.
2023 yılı için Özel Usulsüzlük Cezaları
1. Özel usulsüzlük fiilleri ve cezaları (VUK md. 353)
a) Usulsüzlük Cezaları
| Mükellef grupları | 2022 | 2023 | ||
| Birinci derece usulsüzlükler (TL) | İkinci derece usulsüzlükler (TL) | Birinci derece usulsüzlükler (TL) | İkinci derece usulsüzlükler (TL) | |
| Sermaye şirketleri | 320,00 | 170,00 | 700,00 | 370,00 |
| Sermaye şirketleri dışında kalan birinci sınıf tüccar ve serbest meslek erbabı | 190,00 | 95,00 | 420,00 | 210,00 |
| İkinci sınıf tüccarlar | 95,00 | 43,00 | 210,00 | 95,00 |
| Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi oranlar | 43,00 | 25,00 | 95,00 | 55,00 |
| Kazancı basit usulde tespit edilenler | 25,00 | 12,00 | 55,00 | 26,00 |
| Gelir vergisinden muaf esnaf | 12,00 | 6,80 | 26,00 | 15,00 |
Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesinin 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılanlar dışında kalan kişilerin (nihai tüketiciler); fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma bileti almadıklarının tespit edilmesi halinde, bunlara 2. sırada yer alan cezanın beşte biri kadar (76 TL) özel usulsüzlük cezası kesilir.
2. Özel usulsüzlük cezaları (VUK mük. md. 355)
(Bilgi vermekten çekinenler, Vergi Usul Kanunu’nun muhafaza ve ibraz ödevlerine uymayanlar ile elektronik bildirim ve beyan zorunluluğuna uymayanlar için)
| 2022 | 2023 | |
| Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında | 3.400,00 TL | 7.500 |
| İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında | 1.700,00 TL | 3.700,00 |
| Yukarıda belirtilenler dışında kalanlar hakkında | 880,00 TL | 1.900,00 |
Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için yukarıdaki cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın % 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 1.900.000 TL’yi geçemez.
Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası, beyannamenin kanuni süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 30 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında, bu sürenin dolmasını takip eden 30 gün içinde verilmesi halinde ise 1/5 oranında uygulanır.
Elektronik ortamda bildirim veya form verilmesi mecburiyetine uyulmaması hâlinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası ise bildirim veya formların belirlenen sürelerin sonundan başlayarak elektronik ortamda 3 gün içinde verilmesi halinde 1/10 oranında uygulanmaktadır.
Elektronik ortamda verilme zorunluluğu getirilen bildirim veya formlara ilişkin olarak süresinden sonra düzeltme amacıyla verilen bildirim ve formların, belirlenen sürelerin sonundan itibaren 10 gün içinde verilmesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilmez, takip eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası 1/5 oranında uygulanır.
3. Özel usulsüzlük cezaları (VUK mük. md. 355)
(VUK’un 107/A maddesiyle getirilen zorunluluklara (elektronik tebligat) uymayanlar için)
| Özel usulsüzlük filleri | 2022(TL) | 2023(TL) |
| 1- Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu verilmemesi, alınmaması | 1.000,00 | 2.200,00 |
| – Bir takvim yılı içinde her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza | 500.000,00 | 1.100.000,00 |
| 2- Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenleme zorunluluğu getirilen belgelerin düzenlenmemesi, kullanılmaması veya bulundurulmaması | 1.000,00 | 2.200,00 |
| – Her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza | 50.000,00 | 110.000,00 |
| – Her bir belge nev’ine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza | 500.000,00 | 1.100.000,00 |
| 3- Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; bulundurulmaması, günü gününe kayıt yapılmaması, yetkililere ibraz edilmemesi ve levha bulundurma, asma mecburiyetine uyulmaması | 500,00 | 1.100,00 |
| 4- Belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uyulmaması | 12.000,00 | 26.000,00 |
| 5- Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak işlemlerde kullanılma zorunluluğu getirilen vergi numarasını kullanmaksızın işlem yapanlara her bir işlem için | 600,00 | 1.300,00 |
| 6- Belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmeyen matbaa işletmecilerine (en fazla yıllık 840.000 TL) | 1.900,00 | 4.200,00 |
| 7- 4358 sayılı Kanun uyarınca vergi kimlik numarası kullanma zorunluluğu getirilen kuruluşlardan yaptıkları işlemlere ilişkin bildirimleri, belirlenen standartlarda ve zamanda yerine getirmeyenlere | 2.500,00 | 5.500,00 |
| 8- Vergi Usul Kanunu’nun 127. maddenin (d) bendi uyarınca Maliye Bakanlığı’nın özel işaretli görevlisinin ikazına rağmen durmayan aracın sahibi adına | 1.900,00 | 4.200,00 |
| 9- Tasdik raporu ibraz koşulunu yerine getirmeyenlere | ||
| Alt sınır | 68.000,00 | 150.000,00 |
| Üst sınır | 680.000,00 | 1.500.000,00 |
Yukarıda belirtilen özel usulsüzlükler sonucunda, vergi ziyaı da meydana geliyorsa, vergi ziyaının gerektirdiği vergi cezaları ayrıca hesaplanır.
VUK 352.,353. ve mükerrer 355. maddelerinde yer alan 2023 yılı ceza tutarları 544 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile duyurulmuştur.
Vergiyle ilgili tüm içeriklere ulaşmak için tıklayınız.
Evraklar
