Kıdem tazminatı çalışanların işe başladığı günden itibaren bir yıl süre sonunda işçiye ödeceği tazminat türdür. İşçiler arasında iş tazminatının hangi durumlarda verilebileceği ve hesaplama işlemleri merak edilmektedir. Kıdem tazminatı almaya hak kazanılıp, kazanılmadığı bilmiyorsanız makalemiz rehber niteliğindedir. Makalemizin başında belirtelim; memurlar kıdem tazminatı alamazlar, sadece işçileri ildilendiren bir tazminat türdür.
Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesine göre bir işçinin işe başlama tarihinden itibaren aynı işte ya da farklı işyerlerinde çalıştığı süreler göz önünde bulundurularak, çalışmaya devam ettiği süre boyunca geçen her bir yıl için işveren tarafından işçiye ödenecek olan tutara denilmektedir. Kıdem tazminatı, çalışan kişilere maddi güvence verirken işveren kişilere de çalışanların sürekli değişiminin önüne geçme de fırsat sunmaktadır.
Kıdem Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı hesaplaması yapılırken işçiye çalıştığı her bir yıl için, giydirilmiş brüt ücretinin otuz günlük miktarı ödenmektedir. Bir yıl dışında arta kalan süreler için de aynı tutar üzerinden oranlama yapılarak tazminat miktarı hesaplanmaktadır. Giydirilmiş brüt ücret işçiye verilen ikramiye, prim, yakacak yardımı gibi durumları içine almaktadır. Bunun yanı sıra kıdem tazminatı içerisinden binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Kıdem tazminatı hesaplaması internet üzerinden; işe başlama tarihi, işten ayrılma tarihi, aylık brüt maaş, ek ödemeler, kümülatif gelir vergisi matrahı, diğer yıllık brüt kazançlar bilgileri girilerek hesaplanabilmektedir.
Kıdem tazminatının muaf olduğu prim ve vergiler; Gelir Vergisi Kanunu’nun 25. maddesine göre gelir vergisi ve Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 77. maddesine göre sigorta primidir.
Kıdem tazminatı hesaplaması adımları şu şekildedir;
- Çalışan kişinin işyeri veya işyerlerinde çalıştığı toplam süre belirlenir,
- Çalışan kişinin işyeri veya işyerlerinde çalıştığı toplam süre ile almış olduğu son brüt ücret çarpılır,
- Bir yıl süresinden arta kalan sürenin toplam gün sayısı belirlenerek günlük brüt ücretle çarpılır,
- Hesaplama sonucu ortaya çıkan toplam tutardan binde 7,59 oranında damga vergisi kesilir ve bundan geriye kalan miktar kıdem tazminatı olarak ortaya çıkar ve işveren kişi tarafından işçiye ödenir.
Kıdem tazminatındaki zamanaşımı süresi Borçlar Kanunu’na göre belirlenmekte, İş Kanunu’nda yer almamaktadır. Ortak Yargıtay kararı ise kıdem tazminatı zamanaşımı davalarında 10 yıl olarak bilinmektedir.
Kıdem tazminatı hesaplanırken ödemeye dahil edilen ücretler şunlardır; Net ücret yardımı, yemek yardımı, kasa tazminatı yardımı, gıda yardımı, yakacak yardımı, eğitim yardımı, konut yardımı, giyecek yardımı, erzak yardımı, sosyal yardım niteliğindeki ayakkabı yardımı veya ücreti, unvan tazminatı, aile yardımı, çocuk yardımı, temettü, havlu ve sabun yardımı, taşıt yardımı, yıpranma tazminatı, kalifiye, nitelik zammı, sağlık yardımı, mali sorumluluk tazminatı, devamlı ödenen primler.
Kıdem tazminatı hesaplanırken ödemeye dahil edilmeyen ücretler şunlardır; Yıllık izin ücreti, evlenme yardımı, hafta tatil ücreti, bayram harçlığı, hastalık yardımı, genel tatil ücreti, doğum yardımı, ölüm yardımı, izin harçlığı, jestiyon ödemeleri, teşvik ikramiyesi ve primleri, seyahat primleri, devamlılık göstermeyen primler, fazla çalışma ücreti, iş arama yardımı, harcırah, bir defalık verilen ikramiyeler, iş elbisesi ve koruyucu malzeme bedelleri.
Aile ve Çalışma Bakanlığı tarafından hazırlanan kıdem tazminatı hükümleri pdf dosyasını inceleyebilirsiniz.
Kıdem Tazminatı Tavanı 2023
Kıdem Tazminatı Tavanı Güncellendi (19.982,83 TL)
Bugünkü tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7431 Sayılı Kanunu’n yürürlüğe girmesiyle birlikte Hazine ve Maliye Bakanlığı 13.01.2023 tarihli ve 27998389 – 010-06-02-1843378 sayılı Genelge ile 01/01/2023 – 30/06/2023 döneminde geçerli olan memur maaş katsayılarını da aşağıdaki şekilde yeniden belirlemiştir.
| Dönem | 01/01/2023 – 30/06/2023 |
| Aylık Katsayısı | 0,433684 |
| Taban Aylık Katsayısı | 6,787992 |
| Yan Ödeme Katsayısı | 0,137535 |
Buna göre 01/01/2023 – 30/06/2023 döneminde uygulanacak; Kıdem Tazminatı Tavanı ve Çocuk Zammı Tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.
1) 2023 Yılının İlk Döneminde Uygulanacak Kıdem Tazminatı Tavanı
| Dönemi | Tutarı (TL) |
| 01/01/2023 – 30/06/2023 | 19.982,83 TL |
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatını alabilmek için çalışan kişinin her şeyden önce sigortalı bir şekilde ve en az 1 yıl olmak üzere çalışıyor olması gerekmektedir. Yani sigortalı olarak en az 1 yıl bir iş yerinde çalışanlar kıdem tazminatı fonu almak için ilk basamağı geçebilmektedir. Fakat bu ilk basamak yeterli değildir, bunun dışında birtakım şartları yerine getirmek gerekmektedir.
Kıdem Tazminatı Tazminatının Alınabileceği Durumlar Nelerdir?
Kıdem tazminatı almak için aşağıda belirtilen durumlardan herhangi birisi söz konusu olduğunda, işçiye her çalışma yılına bir brüt maaşı olmak üzere iş tazminatı fon ücreti ödenir.
- İşverenin işçisini haklı bir sebebe dayanmadan işten çıkarması,
- İşçinin haklı bir sebebe dayanarak işten ayrılması,
- Erkeklerin askerlik sebebiyle işten ayrılması,
- İşçinin emekli olmak için işten ayrılması,
- Emeklilik için prim gününü doldurup sadece yaşını beklemek için işçinin işten ayrılması,
- Kadın işçinin evlendikten sonraki yıl işten ayrılması,
- İş yerinde bir haftadan uzun süreli işin durmasına sebep olacak bir durumun ortaya çıkması,
- Çalışan kişinin başka bir çalışan kişi tarafından cinsel tacize uğramış olup bu durumu işverene bildirmesine rağmen işveren kişinin hiçbir şekilde önlem almaması,
- Malullük durumunun ortaya çıkması,
- İşçinin vefat etmesi.
- Rapor Parası Nasıl Alınır?
Evraklar
teşekkür ederim. çok aydınlatıcı olmuş.