Bu yazımızda fazla mesai nedir ve fazla mesai ücreti hesaplamanın nasıl yapılacağı hakkında bilgi vereceğiz. İş verenler bazı dönemler talep yoğuluğundan dolayı işleri organize etmek için zaman sıkıntısı yaşayabiliyor. İşveren ile çalışan arasında protokole bağlanan iş saatlerinde aşımlar olabiliyor. Bu durumların oluşmasına fazla mesai denilmektedir. İş veren ile çalışanın haklarını takip etmesi için nelere yapılması gerektiğini, fazla mesai ücretlerin nasıl hesaplanacağını tüm detaylarını yazımızda okuyucularımızla paylaştık.
Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. Maddesinde ön görüldüğü üzere, Türkiyede haftalık mesai süresi 45 saat olarak belirtilmiştir. 45 saatin üzerinde çalışanlar fazla mesai şeklinde ifade edilmektedir.İşverenin işlerinin günü gününe ilerliyor, her gün yapılacaklar yapılıyor ve bir sonraki güne hazırlıklar yapılıyor.
Bu süreç ileriye doğru devamlı giderken unutmamanız gereken çok önemli bir nokta var : Çalışanınızın mesai ücreti. İşçin ve işverenin haklarını ve yapması gereken yükümlülükleri yerine getirmesi aynı zamanda bu süreci takibini yapması gerekli olan konulardan biride mesai ücreti hesaplama gelmektedir. Bu yazımızda 2021 yılında fazla mesai ücretleri nasıl hesaplanır, aklınıza takılan tüm sorulara cevap verelim.
Fazla Mesai Ücreti Nedir?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. Maddesinde ön görüldüğü üzere, Türkiyede haftalık mesai süresi 45 saat olarak belirtilmiştir. 45 saatin üzerinde çalışanlar fazla mesai şeklinde ifade edilmektedir.
Fazla Mesai Ücreti ; iş yeri sahibi olarak aldığınız çalışanlara belli bir maaş belirlediniz ve çalışanları işe alma sürecine başlattınız. Verilen bu ücret, kanunda haftalık maksimum çalışma süresine kadar olan mesainin karşılığı olacak şekilde kabul edilmiştir. Kanundada belirtildiği gibi bu süreyi çalışanlarınıza aştırdığınız durumda fazla mesai ücreti vermeniz gerekecektir.
İşletmelerin çalışma sürelerini eşit olarak günlere böldüğünü göreceksiniz, genel olarak 7,5 saat eşit geliyor. İş verenin işlerinin yoğunlaşması durumunda işçi işveren arasında anlaşma sağlanması durumunda 45 saatlik mesainin belirli günlere yayıldığını göreceksiniz.
En önemli konu ise, hiç bir işveren günlük 11 saatin üzerinde işçisinden çalışını talep edemez ve çalıştıramaz.
Ek olarak diğer husus ise, hatalık mesainiz 45 saatin altındaysa haftalık 45 saate kadar yapılmış mesailer fazladan çalışama yani ” fazla sürelerde çalışma” diye adlandırılır. Fazladan mesai ücretini hesaplama işlemini nasıl yapabilir peki. ?
Fazla Mesai Ücreti Hesaplama
Fazla Mesai Ücreti Hesaplama; İlk etapta bilmeniz gerekli olan konu, bir saatlik mesai ücretinin bürüt maaştan hesaplanacaktır. Bu durumu kısaca formüle dökersek, brüt maaşınızı ilk olarak otuza (30) sonrada yedi buçuğa (7,5) böldüğümüzde bir saatlik (1) mesai ücretimize kolayca ulaşabiliriz.
Bürüt Maaş / Otuz (30) / Yedi Buçuk (7,5) formülü ile 1 saatlik mesai ücretimizi kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
Şimdi asgari ücret mesai hesaplama üzerinden gideceğimiz bir örnekle konuyu netleştirelim. 2020 yılı asgari ücretin brüt 2.943 TL olmasından yola çıkarak hesaplamamıza başlıyoruz ve çalışanın bir aylık kazancı olan asgari ücretin saatlik tutarını bulmak için 1 aylık çalışmanın saatlik değerini dile getiren 225 saate bölüyoruz.
Asgari ücretin mesaisinin nasıl hesaplanacağını paylaşarak konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayalım. Bu yılın yani 2020 senesinin asgari ücretin brüt olarak aldığı net rakam 2.943 TL bu rakamı baz alırsak çalışanın aylık aldığı kazancın saatlik ücretini bulmak için bir aylık saatlik değerini gösteren ikiyüz yirmibeş saatine böleceğiz.
- Saatlik Kazanılan Ücret: 2.943 / 225 = 13,08 TL edecektir.
- Daha sonra fazla mesaiden dolayı %50 eklemeyide yaparak elde ettiğimiz sonucu 1,5 ile çarpacağız.
- %50 Zamlı Ücret: 13,08 x 1,5 = 19,62 Türk Lirası edecektir.
- Örnek vermek gerekirse, asgari ücretle çalıştığımız herhangi bir hafta 45 saatlik maksimum mesai saat sınırını geçerek 50 saat mesai yapıldı. Bu durumda fazla mesai ücretini bulmak için, haftalık çalışmakta olduğu toplam saatten, 45 saati çıkardığımızda sonucu bulabiliriz.
- 50 – 45 = 5 saat mesai edecektir.
- Daha sonrada %50 zamlı ücret ile çarpacağız. En son elde ettiğimiz sonuç ek mesai ücretimizdir
- 5 (saat) x 19,62 = 98,10 TL size ek olarak ödenecek fazla mesai ücretidir.
Kolay anlaşılır olması açısından en genel tabir ile fazla çalışma için ödenecek ücret, normal saatlerde aldığınız saatlik mesai ücretinin yüzde 50 yükseltilemek sureti ile ödenmektedir. Mesai süresi haricinde ki çalışmalarda her saat için ödenecek ücret, normal zaman çalışma saatinin yüzde 25 oranında yükseltilmesi sureti ile ödememektedir.
İşçinin / çalışanın bu durumu maddi kazançtan ziyade serbest zaman kullanımı şeklinde değerlendirme hakkına sahiptir. Eğer ki bu durum olursa fazla çalışmakta olduğu 1.5 saat, fazla sürelerle çalışmakta olduğu her saat karşılığı 1.15 dakikayı serbest zaman şeklinde kulanabilmek hakkına sahiptir.
Bu sebeple yapılan mesailerin takibini titiz bir biçimde hayata geçirmek büyük önem taşıyor.
Her bir çalışanınızın şirketinize olan maliyetini hesaplamanın beraberinde, düzenli bir biçimde mesai hesaplamalarının da yapılması gerekmektedir.
Eğer ki serbest zaman sürelerini iş yerine yazılır olarak bildirmek şartı ile fazla mesaiyi takip eden altı ay içerisinde izin olarak kulanılabilir. Ama bu izin hakkı işverenin işlerinin yoğunluğuna göre organize etme hakkına sahiptir.
İşveren isterse izini parçalayarak isterse toplu kullanılabilir. Bu sebeple yapılan mesailerin takibini titiz bir biçimde hayata geçirmek büyük önem taşımaktadır. Tüm şirket çalışanınızın firmanıza olan maliyetini hesaplamanın beraberinde, düzenli bir biçimde mesai hesaplamalarının da yapılması gerekmektedir.
Evraklar
