Emsal kararlar mahkemede yaşanan uyuşmazlıkların giderilmesi için önceden yaşanan aynı olaylarda verilen kararların kullanılmasıdır. Geçmiş davalara bakarak karara varılabilir. Hukuki sorunların çözülmesinde önemli enstrümanlardan biri emsal kararlardır. Daha önce verilmiş olan mahkeme kararlarının benzer bir hukuki uyuşmazlıkta uygulanabilir. Emsal kararların bu özelliği sayesinde karar aşamasına gelmemiş olan davalarda taraflar kendi lehlerine karar verilmesi için benzer davaları mahkemeye sunabilir. Bu şekilde mahkemeye haklı olduklarını kabul ettirebilirler.
Emsal kararlar yalnızca ilk derece yüksek mahkemeler tarafından verilmez. Ancak Yargıtay ve Danıştay gibi üst mahkemelerin verdiği emsal kararların örnek olarak kabul edilmesi daha yüksek ihtimaldir.
Emsal Kararların Özellikleri Nelerdir?
Emsal kararlar verildiği dosya açısından bağlayıcı olsa bile benzer durumlar meydana geldiğinde bağlayıcı nitelikte değildir. Emsal kararlar bağlayıcı nitelikte olmasa bile ilk derece ve istinaf mahkemeleri uyuşmazlıkları yüksek yargının daha önce başka dosyalarda verdiği emsal kararlara uygun olacak şekilde karar vermeyi tercih ederler. Çünkü yüksek yargı, son sözü söyleyen üst mahkemedir ve yüksek yargı kararları yıllardır hukuki gerekçesi sağlam yerleşik uygulamaya dayanan kararlardır.
Tüm mahkeme kararları emsal karar olarak nitelendirilmez istisnai kararlar olduğu gibi hatalı verilmiş kararlar da vardır ve bu yüzden her kararın emsal karar özelliği yoktur. İçtihadı birleştirme kararları da diğer mahkeme kararları için emsal karardan ziyade diğer dava dosyalarında bağlayıcı özellik taşır.
MAHKEME TÜRÜNE GÖRE DİLEKÇE ÖRNEKLERİ İÇİN TIKLAYINIZ.
Emsal kararlar uzun süre boyunca değişikliğe uğramadan benzer uyuşmazlıklarda kullanılır. Benzer durumlarda uygulanması durumunda emsal kararlar yerleşik karar özelliği taşır. Yerleşik karar seviyesine ulaşan emsal kararlar olması durumunda bu kararların aksine bir karar vermek de mümkün değildir.
Hangi Kararlar Emsal Karar Niteliğindedir?
Danıştay ve Bölge İdare Mahkemesi kararları, tüm kamu kurumlarının uyması gereken zorunlu kararlardır. Dava açacak olan kişiler için emsal teşkil eden kararlardır.
Hem idare mahkemesi hem de bölge idare mahkemesi kararlarında memurlar idareden aynı kararın kendisine uygulanmasını isteyebilir ancak bu kararlar yalnızca dava açan kişiyi ilgilendirdiğinden idarenin talepleri yerine getirmek gibi bir zorunluluğu yoktur.
