Çalışan annelerin hamilelik hakları; Yeni doğum yapmış veya hamile kadının tüm hakları ve çalışma şartları kanun çerçevesinden ilgili mevzuatlarla sabittir. Bu mevzuata göre hamile kadının çalışma şartları, çalışma vadi sistemi, çalışma saatleri ne kadar olacağı devlet tarafından güvence altına alınmıştır.
Yeni doğum yapmış veya hamile kadının tüm hakları ve çalışma şartları kanun çerçevesinden ilgili mevzuatlarla sabittir. Peki hamile kalmış veya doğum yapmış kadınlar bu haklardan nasıl yararlanabilirler ; Öncelikle hamile kaldığını veya doğum yaptığını hastanelerden bu durumu kanıtlaması niteliğinde belgeleri işverenlerine sunmaları gerekmektedir.
İş Kanunu’na göre hamile çalışan kadın hakları şöyle sıralanabilir:
- 4857 sayılı İş kanunu 74. maddesi uyarınca kadın işçilerin doğumdan önce 8, doğumdan sonra 8 olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Bu süre ücretli izin olarak nitelendirilir. Erken doğum yapılması halinde doğumdan önce kullanılamayan izinler, doğumdan sonra kullanılır.
- Buna ek olarak kadın işçinin talebiyle, 16 haftalık yasal doğum izninin tamamlanmasından sonra işverenin 6 aya kadar ücretsiz izin vermesi gerekir.
- Belirtilen sürelere işverenin itiraz hakkı bulunmamaktadır.
- Bu haklardan yararlanmak için belirli bir süre çalışma koşulu bulunmamaktadır.
- Çoğul gebeliklerde ikiz, üçüz fark etmeksizin doğumdan sonraki 8 haftalık süreye 2 hafta daha eklenerek toplamda 18 haftalık ücretli izne sahip olur.
- Gebe olan kadın günde yedi buçuk saatten fazla ve gece çalıştırılamaz.
- Sağlığı açısından daha hafif işlerde çalıştırılmaya başlanan kadının ücretinde kesinti yapılamaz.
İşyerine Hamilelik Bildirimi
Kadınlar gebelik nedeniyle sahip oldukları izinleri kullanmak için işverene bildirim yapmak zorundadır. Hamileliğin öğrenildiği günden itibaren hazırlanan doktor raporu işyerine bildirilerek bu hakkı kullanmaya başlayabilirler.
Sigortalı Kadın İşçi Doğum İzni Uzatılabilir Mi?
Kadınlar gebelik döneminde doktorunun izniyle doğum öncesi için sahip olduğu 8 haftalık izninin 5 haftasını doğumdan sonra kullanabilmektedir. Ancak kalan 3 hafta iznin doğumdan önce alınması zorunludur. Bunun için kadının rapor alması gereklidir.
Süt İzni
1 Yaşından küçük bebeği olan sigortalı kadınlar için süt izni günlük 1.5 saattir. Bu izin, işten erken çıkarak yada geç gelerek kullanılabilir. Ancak bu tamamen kadının tercihine kalmıştır.
Anne sütü bebeğin sağlıklı gelişimi açısından önemlidir. Kadının çalıştığı süre boyunca bebeğini anne sütüyle beslemesi gerekir. Bu nedenle çalışan annenin süt sağması için ipuçları gibi bilgilere sahip olması önemlidir. Ayrıca bebeğiniz için çok kıymetli olan anne sütünün saklanma koşulları da önem taşır.
Gebe Kadının İşten Çıkarılması
Kadının gebelik nedeniyle işten çıkarılmayla karşı karşıya kalması durumunda sahip olduğu bazı hakları bilmesi önemlidir.
Gebelik nedeniyle işten çıkarılmada sahip olunan haklar:
- Kıdem tazminatı,
- İhbar tazminatı
- İşe iade hakkı,
- İşçilere eşit davranma ilkesine aykırılık sebebiyle tazminat gibi haklardır.
Eğer kişinin işten çıkarılmasındaki tek neden hamile olması ise ve bu durumla ilgili yeterli kanıt mevcutsa işverenden kötü niyet tazminatı da talep edilebilmektedir.
Diğer yandan hamile kişi, doğum izni başladığında sigortalı ise ve doğumdan önceki 1 yıllık sürede en az 90 gün primi ödenmişse ve yine bu süreçte farklı bir işyerinde çalışmadan doğumu gerçekleşmişse ayrıca geçici iş görmezlik primine hak kazanmaktır. SGK tarafından bu tutar kendilerine ödenmektedir.
Ücretsiz Doğum İzni
Doğum sonrası kadın işçilerin talepleri doğrultusunda 6 aya kadar ücretsiz izin hakları bulunmaktadır. Bu izin hakkı, ücretli doğum izinlerinin bitiminden sonra kullanılabilecektir. Ücretsiz doğum izni hesabında doğum raporlarının bitimi dikkate alınır. Ücretli izin raporunun bitiminden sonraki 6 aya kadar bu izin hakkı saklıdır. Örneğin işçi doğum raporunun ardından 3 ay çalışıp sonrasında ücretsiz doğum iznine çıkmayı talep edebilir. Böyle bir durumda işçinin kullanabileceği ücretsiz doğum izni en fazla 3 aydır.
Ücretsiz doğum izni talep eden işçinin en geç 1 ay öncesinden bu talebini işverene bildirmesi gerekir. İşveren de doğum yapan işçinin talebi halinde yasal hakkını kullandırmak zorundadır.
Ücretsiz izin sürelerinde fiili olarak çalışılmadığı için, bu süreler çalışma sürelerinden sayılmaz. Yıllık ücretli izin hakkının hesabında ise ücretli doğum izin süreleri dikkate alınmaz.
Evraklar
